सन्दर्भ पृथ्वी जयन्ती : इतिहासप्रति बेईमानी नगरौं

        माओवादी रक्तपातपूर्ण संघर्षको नेपाली राजनीतिको मूलधारमा अवतरणसंगै नेपालमा चल्दै आएको राजतन्त्र र त्यसको इतिहासमाथि नै बहसको शुरुआत भयो । त्यसपछिका हरेक वर्षको पौष महिना शुरुहुने बित्तिकै यो बहसले तीव्रता पाऊँने गरेको छ । किनभने आधुनिक नेपालको एकिकरणको शुरुआत गर्ने गोरखाका राजा पृथ्वीनारायण शाहको जन्म वि.सं. १७७९ पौष २७ गते भएको थियो । गणतन्त्रको तानाबाना शुरु नहुन्जेलसम्म यो दिनलाई राष्ट्रिय एकता दिवसका रुपमा देशभरी मनाउने चलन थियो ।

अरु कुरामा विमति भएपनि नेपाल एकिकरणको अभियान्ता पृथ्वीनारायण शाह हुन् भन्ने कुरामा विमति देखिंदैन । एकिकरणका क्रममा दमन, रक्तपात भएकोले उनको जन्मदिनलाई राष्ट्रिय एकता दिवस मान्न नहुने नयाँ तर्कहरु सतहमा आएका देखिन्छन् । माओवादी राप र तापको समयमा एकदिन माओवादीका केही ठिटाहरुले पोखराबाट सोह्र किलोमिटर पूर्वमा रहेको राजाको चौतारा भनिने ठाँऊलाई अब उप्रान्त जनताको चौतारा भनिनु पर्ने अन्यथा कारवाही गरिने उर्दी जारी गरे । उनिहरुले मिल्नेभए वर्णमालावाट र र ज जस्ता अक्षरहरु हटाउने उर्दी जारी गर्थे होलान् । शान्ति प्रकृयामा ओर्लने बित्तिकै प्रचण्ड र बाबुरामजीहरुले गोरखादरवारमा गरेको कब्जा शैलिको समारोह आफैमा केटाकेटीपन जस्तै देखिएको थियो । लाग्थ्यो, उनिहरु पृथ्वीनारायण शाहको शासनकालमा कुनै युद्ध जितेर गोरखा राज्यलाई आफ्नो राज्यमा गाभेर विजय उत्सव मनाईरहेका छन ।

त्यस समयमा युद्धमा रक्तपात पृथ्वीनारायणले मात्रै मच्चाए र अरु राजारजौटाहरुले जनमत संग्रह गरेर वा बडो आदर सत्कारसाथ राज्यहरुलाई आफ्ना राज्यमा गाभ्थे भन्ने तर्क गर्न खोजिएको हो भने त्यो तर्क भन्दा बढी कुतर्क हो भन्दा फरक नपर्ला । यस्तो तर्कका घनीहरुको जन्म पृथ्वीनारायणको समकालमा नभएर यो कालमा हुनु नै त्रुटी भएछ भनेर मान्नु पर्ने हुन्छ । कुन ठाँऊमा के कति दमन भयो भन्ने कुरा इतिहास र त्यसको अनुसंधानको विषय हो । अनुसंधानले देखाएको तथ्य अनुशार गोरखाली सेनामा खसहरु मात्रै नभएर अरु समुदायका मानिसहरु पनि थिए । खसहरु शोसक हुन् भन्ने जातिवादी मानसिकता भएका कतिपय मानिसहरुले पनि पृथ्वीनारायण खस राजा भएको हुानाले उनको इतिहास मेटाउन पर्छ भन्ने गरेको देखिन्छ ।
 पृथ्वीनारायणले खस रजौटाहरुसंग पनि रक्तपातपूर्ण युद्ध लडेका र जितेका हुन्, अरुसंग मात्र होईन ।
विश्वमा इतिहासलाई तथ्यपरक बनाउन नयाँ ढंगले अनुसंधान गर्ने प्रयास भैरहेको छ । निश्चितरुपमा, हाम्रो इतिहास पनि पुनरलेखन गर्न जरुरी छ । त्यसैले ईतिहासलाई अनुसंधानले भरपर्दो पार्नेतिर लागौंंै । सत्यलाई बचाऊँ र सतहमा ल्याउने काम गर्रों । उडन्ते कुरा गरेर समुदायलाई उत्तेजित पार्ने काम नगर्दा सबैको भलो हुन्छ । इतिहास सबको साझा हो । त्यसभित्रका नकारात्मक र सकारात्मक घटना परिघटनाबाट शिक्षा लिएर वर्तमानलाई उच्छेद होईन सुन्दर बनाउने काम गरौं ।