देश दुनियाँ

                                                                                                         हिन्दमहासागरमा अवस्थित टापुहरुको देश मालदीप प्राचिन समयमा बौद्ध धर्मावलम्बीहरुको देश थियो । बाह्रोै शताब्दिपछि मात्र त्यहां मुश्लिम सल्तनतको शुरु भएको हो । यो सुन्दर देश र छिमेकी भारतबीच कुटनीतिक सम्बन्धमा विगत केही समयदेखि गतिरोध उत्पन्न भएको छ । विगतमा दक्षिण एशियाका अन्य देशहरु भन्दा भारतसंग विश्वासिलो सम्बन्ध रहेको मानिने मालदीप अब भारतको कट्टर आलोचक बन्न पुगेको छ । भारतको एकलौटी प्रभाव रहेका दक्षिण एशियाली देशहरुमध्ये भारतले साढे दुई वर्ष अगाडि नेपालमाथी नाकाबन्दी लगाएर नेपाललाई चीनको शरणमा जानुपर्ने वाध...

                                  भारतमा अर्को वर्ष सन् २०१९ हुने लोकसभा चुनाव नजिंकिंदै जांदा राजनीतिक माहौल तातेर जान थालेको छ । सन् २०१४मा भएको निर्वाचनमा भारतीय जनतापार्टी जितेर बलियो सरकार बनेको थियो । जसको नेतृत्व नरेन्द्र मोदीले गरिरहेका छन् । भारतीय जनता पार्टी आक्रमक रणनीतिसाथ चुनावी मैदानमा होमिने तयारी गरिरहेको देखिन्छ । सामाजिक संजालमा विपक्षिहरु भन्दा भाजपा धेरै अगाडि देखिएको छ । टेलिभिजनहरुले पनि राजनीतिक बहसलाई केन्द्रिय विषयवस्तु बनाएर प्रस्तुत गर्न थालिसकेका छन् । अघिल्लो चुनावमा विकासलाई प्रमुख मुद्दा बनाएर चुनाव लडेको भाजपा यसपटक भने चाहेर पनि यसलाई प्रमुख मुद्दा बनाउन सक्ने अवस्थामा देखिंदैन । वितेका चारवर्षहरुमा उसको नेतृत्वमा भएका राम्रा कामहरुको उसले यश लिने स्वभाविक प्रयास गर्ने छ भने त्रुटीहरुको बारेमा सफाई दिने कोशिस गर्ने छ । विपक्षीद्वारा फर्जी बताईएको पाकिस्तान विरुद्ध भारतीय सेनाबाट गरिएको भनिएको सर्जिकल स्ट्राईकको सत्यता प्रमाणित गर्न विडियो जारी गरिएको...

 चुनाव जितेर बलियो हैसियतमा सरकार को नेतृत्व गर्नमा पुगेका खड्गप्रसाद ओली को कांधमा जनआकांक्षाको ठूलै भारी छ । उनले देखाउंदै आएका सपनाहरुको विपनामा अनुवाद कहिले होला भनेर पर्खिनु नै अहिलेसम्म जनताको भागमा परेको छ । सत्तामा आउने बित्तिकै चालिएका केही महत्वपूर्ण कदमहरुले आशा जगाउने काम गरेका भएपनि पछिल्ला दिनहरुमा ती निष्प्रभावी हुने खतरा बढेको छ । अनियन्त्रित मंहगी, हरेक क्षेत्रमा विचौलियाहरुको झन् बढ्दो बिगबिगी नियन्त्रण हुनेछ भन्ने आम जनताहरु निराश बन्न थालेका छन् ।  मंत्रीपरिषद्भित्रै पनि काम ढिलो गर्ने ठेकेदारहरुलाई तह लगाउने भन्ने कुरामा मत बाझिएको स्थिती देखिएको छ । ठेकेदारहरुसंग कमिशन लिएर ठेक्क पारिदिने र विभिन्न कारणहरु देखाएर त्यसमाथि समय र लागत थप्न लगाउने खेल नयां होईनन् । कमिशन दिनुपर्ने भएपछि काम गुणस्तहीन हुने कुरा अस्वभाविक भएन । यस चक्रका बारेमा प्रमओली अनभिज्ञ छन् जस्तो लाग्दैन । बैशाखमा यातायात क्षेत्रमा रहेको बदनाम सिंण्डिकेट हटाउने घोषणा गरेर दुई वर्ष अगाडि चीनसंग महत्वपूर्ण सम्झौता गर्दा जस्तै जनस्तरबाट खुब प्रसंसा बटुल्यो ओली सरकारले । प्रभाव र...

आदिकवि भानुभक्त आचार्य                                                                    नेपाली भाषा साहित्यमा दार्र्जीलिङ, सिक्कीम, आसाम, मेघालयलगायत भारतमा अन्यत्र बस्ने नेपालीहरुको गहकिलो योगदान रहंदै आएको छ । अखिल भारतीय नेपाली भाषा समितिले लामो समयसम्म भारतमा नेपाली भाषालाई आठौं अनुसूचिमा समावेश गरियोस् भनेर संघर्ष नै संचालन गर्यो । फलस्वरुप सन् १९९२मा नेपाली भाषाले मान्यता पनि पाईसकेको छ ।                                                                                                                    ...

  नेपालको कुटनीति कमा केपी ओलीको सरकार बनेपछि केही परिवर्तनका संकेतहरु देखिएका छन् । संम्बन्ध चिसिएको छिमेकी भारतसंग पछिल्ला दिनहरुमा केही न्यानोपन बढेको देखिएको छ । चीनसंग दुई वर्षअघि भएका सम्झौताहरु कार्यान्वयन गर्ने बेला भारतले असन्तुष्टि जनायो भने सम्बन्ध फेरि बिग्रेला कि भन्ने आशंका गरिएको थियो । प्रम ओली सम्झौताहरुलाई व्यवहारिकरुप दिन केही दिनअघि चीनको भ्रमण सकेर स्वदेश फर्किसकेका छन् । भारतले खासै प्रतिक्रिया नजनाउनुलाई राम्रो संकेतका रुपमा लिईएको छ । ओलीले भारत र चीनलाई सन्तुलनमा राख्ने प्रयास गरेको पनि भन्न थालिएको छ । ओलीको अहिलेको सत्तारोहण दिल्लीको नेपालप्रतिको गलत नीतिप्रति नेपाली जनअसंतोष सहारामा भएको भन्नेमा दुईमत छैन । त्यसैले धारिला उखानटुक्काले छड्के हान्न माहिर ओलीले चीनको मात्र ओत लिएर भारतलाई झन् चिढ्याउने गलती पो गर्ने हुन् कि भन्ने शंका धेरैमा थियो । तर उनले त्यसो नगरेर सुझबुझको बाटो लिएको देखिएको छ । ओलीलाई भारत र चीनबीच पछिल्लो समयमा बढेको उच्चस्तरिय भेटघाटहरुले पनि साथ दिएको छ । दोक्लाम विवादपछि अत्यन्तै चिसिएको सम्बन्ध गत वर्षको...

                                                  चीन यतिबेला विश्वको कुटनीतिक चहलपहलको केन्द्रविन्दु जस्तै भएको छ । विगत लामो समयसम्म दुनियाको कुटनीतिको केन्द्रमा संयुक्तराज्य अमेरिका रहंदै आएको थियो । त्यहां ट्रमको उदयपछि भने विश्वमा अमेरिको प्रभाव खुम्चिंदो छ ।  विश्वको कुटनीतिका नकारात्मक र सकारात्मक दुवैधारहरु कुनै न कुनै रुपमा सरोकार राखेको देखिन्छ । नेपाल जस्ता कमजोर देशहरुकालागि चीन आशा र भरोसाको केन्द्र बनेको देखिन्छ । व्यापार र अन्य कतिपय विषयहरुमा कट्टर विरोधी भएर पनि अमेरिका चीनलाई पुरै बेवास्ता गर्न सक्ने स्थितीमा छैन । भारतजस्तो चीनको पारम्परिक प्रतिस्पर्धी देश पनि चीनसंग सतर्कतापूर्वक प्रत्यक्ष संवादमा रहनुमा नै भलाई हुने नीचोडमा पुगेको देखिंदै छ । दुनियाका साम्यवादी शासन रहेका उत्तरकोरिया, लाओस जस्ता देशहरु पनि चीनसंग नजिकको सम्बन्ध राख्न चाहेका देखिन्छन् भने पूजीवादी बहुदलिय व्यवस्थामा राजनीतिक अभ्यास गरिरहेका साम्यवादी दलहरुको पनि...

                                                             --बाबुराम पौड्याल प्रधानमंत्री खड्गप्रसाद ओली र चिनिया राष्ट्रपति सि जिम्पिङबीच  असार ६ गते बुधवार  ग्रेटहल अफ दि पिपुलमा भेटवार्ता सम्पन्न भएको छ । यस अगडि मंगलवार नेपाली प्रधानमंत्री ओली आफ्नो दलबलसहित बेइजिङ पुग्दा चीनले आफ्नो सरकारका तल्लो वरियताका व्यक्तित्वलाई स्वागत गर्न पठाएकोले स्वागतलाई चिसो स्वागत भनेर टिप्पणी गरिएको थियो ।  चीन र भारतबीच विगत केही समयदेखि बढ्दो कुटनीतिक निकटताले गर्दा चीनको नेपाललाई हेर्ने दृष्टिकोणमा केही परिवर्तन आएको हो कि भन्ने शंका गरिएको भएपनि त्यसपछि भने चीनले त्यस्तो महसुस हुन नदिएको बताइएको छ । बुधवारको उच्चस्तरिय वार्तामा कनेक्टिभिटीले नै सबैभन्दा बढी महत्व पाएको देखिएको छ । चिनिया रेल नेपाल ल्याउने भन्ने सपनाको भरमा राजनीतिक लोकप्रियता आर्जन गर्दै आएका प्रम ओली र दक्षिण एशियासंग घनिभूत रुपले जोडि...

                                                           बाबुराम पौड्याल Tea Garden of Assam       सन् १८२० तिर भारतस्थित बृटिस अधिकारीहरुले चिनबाट चियाको खेती भारतमा भित्तयाएका थिए । उनिहरुले त्यहांबाट ल्याइएको चियाको  बीऊलाई कलकत्ताको बोटानिकल गर्डेनमा परिक्षण गरेपछि पहिला कुमाऊंतिर रोप्न पठाएका थिए । त्यसपछि मात्र दाजिलिङ क्षेत्रमा र आसामतिर विस्तृत खेती गर्न पठाएका थिए । आसाम र दाजिलिङमा व्यवसायिकरुपमा चिया खेतीको संभाव्यता अध्ययन गरेपछि सन् १८५४मा युरोपियन व्यवसायीहरुलाई दार्जिलिङमा चिया खेतीको अनुमति दिइएको थियो । सन् १८७० को दशकसम्ममा असाम र दर्जिलिङतिर तीनसय भन्दा बढी चिया बगानहरु बनाइसकिएका थिए ।  बगानमा काम गर्नका लागी दशहजार नेपाली, सिक्कीमी र भुटानीहरुलाई बगान वरपर बसोबास गराइयो । ती चिया बगानहरु र काठ काट्ने, भवन बनाउने जस्ता कार्यहरुमा काम गर्ने  नेपालीहरु को संख्...

                                                                        बाबुराम पौड्याल प्रधानमंत्री खड्गप्रसाद ओली असार ५ गते चीनको पांचदिने भ्रमणमा जांदै छन् । यसअघि प्रधानमंत्रीको रुपमा चीनजांदा ओलीसंग भारतले नेपालमाथि लगाएको पांचमहिना लामो नाकाबन्दी र त्यसपछि भारत भ्रमणमा जांदासमेत कुरा नमिलेको इख पनि थियो ।                  नेपाली जनतामा भारतले गरेको हेपाहा प्रवृत्तीप्रति व्यापक असंतोषले पनि उनको महत्वकांक्षालाई ठुलो आधार दिएको थियो । चीनले पनि ओलीको भ्रमणलाई उच्चमहत्व दिएको थियो । त्यसबेला नेपालमा भारतको प्रभावलाई कम गर्ने रणनीतिक महत्वका सम्झौताहरु चीनसंग ओलीले गरे । जसले गर्दा ओली देशभित्र लोकप्रिय बन्नपुगे । उनको यो लोकप्रियतासामु आफुलाई नेपाल र प्रजातन्त्रको पर्याय ठान्दै आएको नेपाली कांग्रेसको हैसियत निराशालाग्दो गरी खुम्चियो भ...

लिगको घोषणा सभामा डम्बरसिं गुरुङले आसामको प्रसंग उठाउदै भनेका थिए, आसममा तीनलाख नेपालीहरु छन् तर त्यहां हाम्रो एउटा प्रतिनिधि पनि छैन । त्यहां पच्चिस प्रतिशत सरकारलाई कर तीर्ने नेपालीहरु नै छन् भन्ने सुनेको छु                                                                                                                                                                             पूर्वोत्तर भारत को जंगल                     दार्जीलिङका नेताहरुले पहाडवासीहरुका मागका वारेमा तत्कालिन अखिल भारतीय कां...

बाबुराम पौड्याल सन् १९०१ को असम गजेटियर्समा लुशाईहिल्स खण्डमा मणिपुर,चिटागाऊंका पहाडहरु नाघेर धेरै मानिसहरु लुशाईपहाड -अहिलेको मिजोरम_ तिर पसेको र तिनीहरुमा सबैभन्दा धेरै नेपालबाट आएका मानिसहरु थिए भनेर लेखिएको छ । त्यस्तै दरं जिल्लामा प्रसस्तै पशुपालक,काठ चिर्ने आरावाल र खोटो संकलन गर्ने नेपालीहरु थिए । गोहपुर र विहालीतिर भने खेती गर्ने नेपालीहरुको बसोबास रहेको थियो ।  बितेको शताब्दिको शुरुआतसम्म पूर्वाेत्तर भारतका धेरैजसो ठांऊहरुमा गैरसैनिक नेपालीहरुको बसोबास थियो । यहां उनिहरुको उपस्थिती शान्ति सुरक्षा र विकासका पूर्वाधार निर्माण दुवैका दृष्टिले अपरिहार्य हुन गयो । नेपालीहरुमा विस्तारै बढ्दै गएको राजनीतिक चेतना र भारतमा उपनिवेशवादी अंग्रजी शासनबाट मुक्त हुने चाहनाको प्रभावसंगै त्यहांका नेपालीहरुमा जागरण आएको देखिन्छ । यसरी अंग्रेजहरुको पक्षमा यतिबेलासम्म सेनाका रुपमा काम गर्दै आएका नेपालीहरुको मूलधार अब भने भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलनको समर्थन गर्ने वैकल्पिक धारको रुपमा भारतभरि विभिन्न ढंगले विकसित भैरहेको थियो ।  वीरता र पराक्रमको प्रारम्भिक समय अब फौजको...

Negligence in border management is never being a serious issue for the ruler in Delhi and Kathmandu is any time bringing a serious problem in Indo-Nepal relation. Besides the major border disputing lands, the border of the most populated areas is fueling the problem day by day. Although the political leaders of both country often praising the traditional open border as a unique relation of the world, they never think about the good management of border. Anyone can see the cattle sheds are made on the base of border pillars and farmers are cultivating indiscriminately on the land of borderline. The international rule of no men's land has not been followed. India has built some Infra-structures especially in the riverside are badly affecting the side of Nepal.           Sometimes the joint committee meetings also not doing work in time. Missing border pillars are not replacing timely. The individual quarrel of local resider could...

अंग्रेजहरुले यसकालागि नेपालका राणाहरुको अनुमति लिन खोज्दा करकाप गरेर नलानु भन्ने स्वीकृति पाए ।                                                         सन् १८६७ मार्च २६का दिन मार्घेरिटामा खनिज तेलको भण्डार फेला प¥यो । प्रारम्भिक दिनहरुमा तेलको प्रशोधन कराहीमा राखेर गरिन्थ्यो । यसै गरि खनिज कोईला पनि पत्तो लागे पछि अंग्रेजहरुले ती सम्पदाको उपयोगकानिम्ति रेलवे विस्तार गर्ने योजना बनाए । यसकालागि लगनशील जनशक्तिको ठूलो आवश्यकता प¥यो । अंग्रेजहरुले नेपाली श्रमिकहरुबाट मात्र यो संभव हुने आकलन गरेका थिए । यसकालागि नेपालका राणाहरुको अनुमति लिन खोज्दा करकाप गरेर नलानु भन्ने स्वीकृति पाए । यसरी नेपालबाटै नेपालीहरुलाई ठेकदारहरु मार्फत् कामका लागि एग्रिमेण्ट गरेर आसाम लैजान थालियो ।  एग्रिमेन्ट गरी नेपालबाट ल्याएका कामदारहरुलाई राखिएको बस्तीलाई अहिले पनि दिगबोईमा ग्रीमेट लाइनका नामले चिनिने गरिन्छ । यी स्थानहरु बाहेक दिगबोइंका रस्तापाटी, नालापाट...

June 14 (जेठ ३१ गते बिहिबार)  खेल: रुस vs साउदी अरव नेपाली समय: २०:४५ बजे June 15 (असार १ गते शुक्रबार) पहिलो खेल: ईजिप्ट vs उरुग्बे नेपाली समय: १७:४५ बजे दोश्रो खेल: मोरक्को vs इरान नेपाली समय: २०:४५ बजे तेस्रो खेल: पोर्चुगल vs स्पेन नेपाली समय: २३:४५ बजे June 16 (असार २ गते शनिबार) पहिलो खेल: फ्रान्स vs अस्ट्रेलिया नेपाली समय: १५:४५ बजे दोश्रो खेल: अर्जेन्टिना vs आइसल्याण्ड नेपाली समय: १८:४५ बजे तेस्रो खेल: पेरु vs डेनमार्क नेपाली समय: २१:४५ बजे June 17 (असार ३ गते आइतबार) पहिलो खेल: क्रोयसिया vs नाईजेरिया नेपाली समय: ००:४५ बजे दोश्रो खेल: कोष्टरिका vs सेर्बिया नेपाली समय: १७:४५ बजे तेश्रो खेल: जर्मनी vs मेक्सिको नेपाली समय: २०:४५ बजे चौथो खेल: ब्राजिल vs स्विजरल्याण्ड नेपाली समय: २३:४५ बजे June 18 (असार ४ गते सोमबार) पहिलो खेल: स्विडेन vs कोरिया रिपब्लिक नेपाली समय: १७:४५ बजे दोश्रो खेल: बेल्जियम vs पनामा नेपाली समय: २०:४५ बजे तेश्रो खेल: ट्युनेसिया vs इंग्ल्याण्ड  नेपाली समय: २३:४५ बजे June 19 (असार ५ गते मंगलबार) प...

मेजर अल्वान विल्सनले History Of 8th Gurkha Rifles 1st Battalionमा उल्लेख गर्छन्, सन् १८४५मा खासीपहाडको उम्बाई भन्ने ठाऊंमा रेजिमेन्टको चौकी, सुबेदार देउराज आलेको नेतृत्वमा स्थापना गरिएको थियो । मणिपुर को यूद्ध                                                                    राज्यमा सिमाहरु अस्थिर रहेको त्यो समयमा नेपालीहरुले साम्राज्यवादी अंग्रेजका पक्षमा युद्ध गर्नुलाई आजको आंखाले मात्रै हेर्ने हो भने नकारात्मक व्याख्या गर्न पनि सकिएला तर त्यस समयको वस्तुस्थितीलाई विचार नगरीकन यस्तो निष्कर्श निकाल्न’ इतिहासप्रतिको अन्याय हुनसक्छ । स्वतन्त्र नेपालका नागरीकहरु अर्को देशको सेनामा भर्ना हुनु कलंकको विषय हो । तर, त्यो समयसम्म एउटा राज्यको आम नागरीक अर्को देशमा बसाई सर्न र सैनिक हुनजाने कुरा नौलो थिएन । शासनसंग नजिक रहेका उच्च वर्गीय संभा्रन्तहरुलाई भने त्यति सहज नहुन सक्थ्यो ।  नेपालीहरुले प...

                                                                बाबुराम पौड्याल  सन् १८२४ तिर गठन भएको १६औं सिलहाट लोकल बटालियन र सन् १८३५मा गठन भएको द आसाम सिबुण्डी कप्र्स् पूर्वोत्तर क्ष्ोत्रमा त्यसबेलासम्मका अंग्रजी सेना हुन् जसलाई पछि आएर ८औं गोर्खा राईफलस्का नामले चिनियो । यस क्षेत्रलाई जित्न भन्दा पनि शासन गर्न गाह्रो थियो । समग्र पूर्वोत्तरक्षेत्र त्यतिबेला घना जंगलले भरिएको र पछौटे अवस्थामा रहेका जंगलमा आश्रित विभिन्न जनजाती तथा आदिवासीहरुको बाहुल्यता रहेको हुंदा अंगे्रजहरुलाई प्रशासनिक रुपले आफ्नो पकड कायम राख्न पनि बाटाघाटो पुलपुलेसाहरुको निर्माण गर्न निकै ठूलो चुनौति थियो । यो समस्या समाधान केवल नेपालीहरुबाट मात्रै हुने निष्कर्श अंग्रेजहरुको थियो र उनिहरुलाई यसकार्यमा खटाए ।  धेरैजसो भारतीय इतिहासकारहरु अंग्रेजहरुले यसो गर्नका पछाडि यस क्षेत्रका जनताको विकास भन्दा पनि यहां रहेको प्रकृतिक सम्पदाको दोहन...

                                             afa'/fd kf}8\ofn अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र उत्तरकोरियाली नेता किम जोङ उनबीच हिजो अर्थात् जुन १२ तारिखका दिन सिंगापूरको सेन्तोसा स्थित क्यापिला होटलमा बहुप्रतिक्षित भेटवार्ता सम्पन्न भएको छ । केही महिना अगाडिसम्म प्राविधिक रुपले एकअर्का विरुद्ध युद्धको स्थितीमा रहेका यी दुई देशबीच यति चांडै यो स्तरको सम्बन्ध शुरुआत हुनु सकारात्मक रहेको धेरैको प्रतिक्रिया छ । सम्झौता भएपछि ट्रमले अपेक्षकृत रुपले भन्दा बढी नै खुलेर प्रतितिकृया  दिएका छन् । ट्रमले कोरियाली नेता किमको प्रसंशा गर्दै भने — किम बुद्धिमान र देशलाई धेरैमाया गर्ने नेता रहेछन् । उनले कसैले नसोचेको उपलब्धिका रुपमा सम्झौतालाई चित्रण गर्दै अगाडि भने, हामीले राम्रो कामको शुरुआत गरेका छौं र यसलाई हामी छिट्टै काम गरेर देखाउने छौं । थोरै बोलेर रिजर्वमा देखिएका नेता किमले संक्षिप्त प्रतिकृया दिंदै भने — हामीले अब विगतलाई पछाडि छोडेका छौं...