चौतारी-चिन्तन

         भारतीय प्रधानमंत्री नरेन्द्र मोदी आफ्नो दक्षिणपूर्वी एशियाकोे इण्डोनेशियाको भ्रमणमा छन् । जाकार्तामा मोदीले इण्डोप्यासिफिक क्षेत्रमा सैन्य मामिलामा सरसहयोग बारेको पन्द्रबुदे सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका छन् । यसैबेला भारतमा भएका विधानसभा चुनावहरुमा उनको पार्टी भारतीय जनता पार्टीले राम्रो प्रदर्शन गर्न सकेको छैन ।   यही जेठ १४ गते दश स्थानमा  भएको चुनावहरुमा वीजेपीले उत्तराखण्ड राज्यमा एक स्थान मात्र जितेको छ । कांग्रेसले महाराष्ट्र, मेघालय र पंजाबमा एकएक सीट हात पार्न सफल भएको छ । झारखण्डमा झारखण्ड मुक्ति मोर्चाले दुई स्थानमा जितेको छ । केरलमा कम्युनिष्ट पार्टी माक्र्सवादी, उत्तरप्रदेशमा समाजवादी पार्टी, बिहारमा आरजेडी र बंगालमा तृणमूल कांग्रेसले एकएक स्थानमा जित हासिल गरेका छन् । यसअघि सन् २०१८मा भएका लोकसभा सिटमा भएका उपनिर्वाचनमा पनि वीजेपीले संतोषजनक प्रदर्शन गर्न सकेको छैन । केही समय पहिला कर्नाटक राज्यमा भएको विधानसभा चुनावमा वीजेपीलाई जिताएर राज्यमा सरकार बनाउने रणनीति अन्तरगत लोकसभाबाट राजिनामा दिएर बी एस यदियुरप्पा र श्रीरामुलु विधा...

तत्कालिन माओवादी नेता, प्रथम संविधानसभाका सांसद तथा सन् १९९८ मा ओखलढुंगाका उज्जन कुमार श्रेष्टको हत्याका दोषी बालकृष्ण ढुंगेललाई गणतन्त्रको अवसर पारेर सरकारले थुनामा रहंदा राम्रो आचरण गरेको भन्दै बांकी कैद मिनाहा गरी रिहा गरेको छ । रिहा भएपछि उनले अदालत, मिडिया र मानवाधिकारवादीहरुप्रति गरेको विषवमनले उनको आचरण राम्रो भएको भन्ने सरकारी दावीको खिल्ली उडाएका छ । उनले आफ्नो अपराधप्रति पश्चात्ताप समेत गरेका छैनन् । उनको यो रिहाईले पिडितले न्याय पाउने अधिकारको उल्लंघन गरेको र अख्तियारीको दूरुपयोग गरेको भन्दै सरकारको चौतर्फी आलोचना भएको छ ।  सर्वोच्च अदालतबाट प्रमाणित भए अनुशार उनि र उनको समूहले उज्जन श्रेष्टको हत्या गरेको थियो । सन् २००४मा ओखलढुगा जिल्ला अदालतले उनलाई सर्वस्व सहित जन्मकैदको फैसला गरेको थियो । राजविराज पुनरावेदन अदालतले सन् २००६मा उक्त फैसला उल्टाएर ढुंगेल कै पक्षमा फैसला गरेको थियो । पछि फेरी सन् २०१०मा सर्वोच्चले ओखलढुंगा जिल्ला अदालतको फैसलालाई सदर गरेको थियो ।  त्यसपछिका दिनहरुमा ढुंगेल राजनीतिक संम्रक्षणमा घुमिरहे । उता प्रशासनले उनलाई फरार रह...

  संघीय समाजवादी फोरमका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र प्रधानमंत्री ओलीबीच निकटता बढेपछि ओलीको सरकारमा फोरमको सहभागिता हुने भएको छ । उपेन्द्र यादव र प्रधानमंत्री ओली बीच दुई बुदे सहमति भएपछि यस्तो स्थिती देखिएको हो । यसले मधेश प्रदेशमा फोरम नेतृत्वको सरकार परिवर्तन वा हेरफेर हुनसक्ने देखिएका छन् । उता राजपालाई पनि सरकारमा ल्याउने प्रयासमा प्रधानमंत्री लागेको बताईएको छ । प्राथमिकतामा भने फोरम परेको न्छ । प्रदेशले राम्रोसंग स्वरुप ग्रहण गर्न नपाउंदै यस्तो संकेत देखिनु परिक्षणमा रहेको संघीयताकोलागि शुभ संकेत होईन । पूर्वकांग्रेसीहरुको बाहुल्यता रहेको राजपा ओली सरकारमा सहभागी हुने स्थिती नभए राजपाको प्रदेश सरकारबाट बहिरगमन हुनसक्ने पनि देखिंदै छ । एमाले र माओवादी केन्द्रको एकिकरण भएर नेकपा बनेपछि प्रदेशमा नेकपा पनि बलियो शक्ति बन्न पुगेको छ । भारतीय प्रधानमंत्री ओलीको जनकपुर भ्रमणकाबेला विवादस्पद अभिव्यक्ति दिएका मुख्यमंत्री मोहम्मद लालबाबु राउतप्रति नेकपाको सरकार असन्तुष्ट रहेको छ । उनको अभिव्यक्तिको प्रदेश सरकारमा रहेका राजपा र फोरम दुबैले बचा...

        नेपालमा गणतन्त्र ल्याईएको पनि  एकदशक भएछ । त्यसबेला निरंकुश बनेर टाउको उठाउने दाउमा रहेको राजसंस्था विरुद्ध जनता सडकमा ओर्लिएको गौरवशाली समय स्मरण योग्य छ । त्यसबेला सबैको साझा तारोमा राजतन्त्र नै थियो । देशको बर्बादीको अपयशको ठूलो हिस्सा राजतन्त्र कै थाप्लोमा परेको थियो । कारण, त्यो शासक थियो । शासक र शासित बीचको अन्तरविरोधको चरमोत्कर्षको समय थियो त्यो । संवैधानिक राजतन्त्रकोबेला विकृतिहरुका भागिदार दलहरुपनि थिए । उनिहरुको ताण्डव पनि माफी दिन लायक थिएन तर अन्तिम राजा ज्ञानेन्द्र शाहका दुस्साहसले तिनीहरु छायांमा परे । राजाबाट पेलिएका हुनाले सडकको अभिव्यक्तिको संवाहक पनि तीनै बने । अनि विदा भयो राजतन्त्र ।  त्यसपछिका दश वर्ष पनि निरिह नेपाली जनताको रगतको खोलो बगेको छ ।  राजतन्त्र त बरु झण्डै मखमली क्रान्तिबाट नै विस्थापित भएको थियो । राजाको स्थानमा साइनबोर्ड मात्रै फेरिएको छ । दबदबा उस्तै, बेथिती उस्तै, भ्रष्टाचार अझ बढी । सिंहासनमा छांयां राजतंन्त्र अझै जिवितै रह्यो  । राजतन्त्र गए पनि त्यसका प्रेतहरुले तर्साउन छोडेन् ...

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनका दुई ठुला भंगालाहरु नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्र मिलेर बनेपछि नेपालमा लौ अब के के होला भन्ने कौतुहलता बढेको छ । त्यसमा केपी ओली त सरकारको र पार्टीको नेतृत्वमा छन् भने क्रमभंग शिरोमणी कामरेड प्रचण्ड पनि पार्टीमा ओली बराबरको हैसियतमा छन् ।  पार्टी एकिकरणले नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई बलियो बनाएको र विश्वलाई नै उदाहरण प्रस्तुत गरेको भएपनि यो प्रचण्डको घटदो आयतनका कारण उनको वाध्यतामा भएको विष्लेशष गर्नेहरु पनि छन् ।      नेपाली राजनीतिमा नेता प्रचण्डको आरोहअवरोह निकै रोचक र रहस्यमय दुवै छ । राजनीतिमा उनको प्रलयंकारी आगमन र एमालेसंगको एकिकरणसम्मको बिसौनीलाई हेर्दा उनलाई नेपाली राजनीतिक आकाशको धुमकेतु भन्दा पनि फरक नपर्ने देखिन्छ । उनको राजनीतिक जीवनमा अर्को महत्वपूर्ण कुरा हो उनको गतिशीलता । त्यो पनि सिधा र सरल भन्दा बांगोटिंगो र रंगीबिरंगी छ । उनका यी गुणहरुका अगाडी उनका सैद्धांतिक मूल्य र मान्यताहरु समेत् यदाकदा निस्ससिएका भेटिन्छन् । आफ्नो यस्तो प्रवृतिलाई उनि सगौरव क्रमभंगताको संज्ञा दिन्छन् । उनले जेसुकै भने ...

म्यानमारको राखिने प्रान्तको उत्तरपश्चिमी दुर्गम क्षेत्रमा रोहिंगिया विद्रोहीहरुले गत वर्ष ९९ जना हिन्दुहरुको निर्मम हत्या गरेको मानवाधिकारवादी संगठन एम्नेष्टी ईन्टरनेशनलले जनाएको छ । यो हत्या रोहिंगिया सशस्त्र विद्रोही संगठन अर्कान रोहिंगिया साल्भेशन फ्रन्टले गरेको जनाइएको छ । यसलाई अल यकिन नामक जेहादी संगठनका रुपमा पनि चिनिन्छ । संस्थाका अनुशार दुर्गम खा मोङ शेक गाऊंका ५३ जनालाई गत अगस्तमा हत्या भएको थियो । सितम्बर महिनामा त्यहांका ४५ जनाका शवहरु चिहानबाट झिकिएको थियो । अरु बांकी हत्याहरु  ए बक खेर गाऊमा भएको बताईएको छ । रोंिहगिया अल्पसंख्यक मुसलमानहरुमाथि सरकारी दमन भएको भनेर गत वर्षभरि म्यानमार सरकारको तीव्र आलोचना भयो । प्रजातन्त्रवादी नेतृका रुपमा चिनिएकी आङसाङ सुकीको समेत्  आलोचना भयो । हजारैं रोहिंगियाहरु राखिने प्रान्तबाट डुंगाहरुबाट बंगलादेश आए । त्यहां अहिले  पनि उनिहरु शरणार्थि शिविरमा रहेका छन् । अन्तराष्ट्रिय दवावपछि शरणार्थिहरु फिर्ता गरी पुनरस्थापनको सहमति बनेको छ । पछिल्लो हिन्दुहरुको हत्या रोहिंगियाहरुबाट भएकोे पुष्ट...

नेता र  जनता बीचको भिन्नता के हो भन्ने वारे गलत बुझाई मानिसहरुमा देखिन्छ । दुवै एउटै भएको भए प्रतिबोधी शब्दको रुपमा प्रयोग हुने थिएनन् । पहिला राणा र राजखलकहरुलाई शासकमात्र होईन शोषक शामन्त भनेर सम्पूर्ण विकृतिहरुको अपयश तीनै र तीनका शंयन्त्रहरुलाई दिने गरिन्थ्यो । तर अब ती दुवै शासक खलकको अवसान सत्ताबाट भै सकेको छ । यी दुईलाई फाल्न सत्ता बाहिरका सबै एकजुट भए । विभिन्न कित्ताका मानिसहरु थोरै धेरै त्यो शासकवृत्तको पार्टपूर्जाहरुका रुपमा रहेका थिए ।  पछि क्रान्तिकारी भ्रान्तिकारी क्षेत्रवादी जाति जनजातिवादी मात्र होईन शोषक जाति भनेर दुत्कारीनेहरु पनि ती प्रणालीहरु फाल्न एकजुट भएर सडकमा आए । त्यहां शासक र शासित बीचको मात्र संघर्ष थियो । त्यसपछि को हाम्रो आन्तरिक शत्रु भनेर कित्ता कित्ता विच ठूलै कसरत चल्यो र सबैले अआफ्ना एकदुई थान शत्रु समूहहरुको निर्माण गरे । त्यसैको आधारमा आन्दोलनहरु भए र हुदै छन् । ती आन्दोलनहरुले एउटा नेताहरुको समूह उत्पन्न गर्यो । ती आन्दोलनमा हजारौं तल्लो तहका नेपालीहरुले ज्यानको बाजी लगाएका थिए । समाजमा प्रसस्तै अन्तरविरोधहरु थिए । पारम्परिक ...

         सात गते राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीबाट सरकारको नीति तथा कार्यक्रम संसदमा संबोधन भयो । बलियो वामपंथी सरकारले ल्याएको नीति तथा कार्यक्रम उसको आगामि कार्यदिशा भएको हुदा यसले विषेश चर्चा पाउनु स्वभाविक हो । विकास बजेटको बीस तीस प्रतिशत पनि समयमा खर्च हुन नसकेर रकम फ्रीज हुंदै आएको देशमा कार्यक्रम र बजेट जस्ता कुराहरु औपचारिकता मात्र पुर्याउने संस्कृति मौलाउंदै आएको छ । सपना नदेख्ने हो भने विकास हुंदैन भन्दै आएका प्रधानमंत्री ओलीको सरकारले ल्याएको नीति तथा कार्यक्रम पनि निश्चय पनि सपना अभिमुखी छैन भनेर तर्क गर्नु उचित नहोला । तर पांचवर्ष समेटिएको नीति र कार्यक्रममा यथार्थको वेवास्ता गरियो भने त्यो सपनाकोलागि सपना मात्र हुने छ । नेपालीहरुले अहिलेसम्म विकासको सपनामात्र देख्दै आएका छन्, विकासको यथार्थ होईन । सुन्दा आनन्द लाग्ने लक्ष्यहरु नीति र कार्यक्रममा परेका छन् । पांच वर्षभित्र ५००० मेघावाट र दश वर्षभित्र १५००० मेघावाट बिजुली उत्पादन गर्ने लक्ष्य पनि अहिले हेर्दा सपना मात्रै हो कि जस्तो देखिन्छ । काठमाण्डौ नीजगढ द्रूतमार्ग, मध्यपहाडी लोकमार्ग, हुला...

संदीप लामिछाने दिल्लीको क्रिकेटक्लब डेयरडेभिल्ससंग इंडियन प्रिमियर लिगकालागि अनुबंधित खेल सकेर नेपाल फर्किएका छन् । दिल्लीले यो सिजनको प्रिमियर लिगमा राम्रो प्रदर्शन गर्न भने सकेन । आई.पि.यल.का खेलाडीहरुको चयनकालागि भएको अक्सनमा सहभागि ५ सय ७८ खेलाडीहरुबाट ७६ नम्वरमा रहेका संदीपसंग २० लाख  रुपियांमा दिल्लीले अनुबन्ध गरेको थियो । संदीपको विश्वकै चर्चित मानिने इंडियन प्रिमियर लिगमा प्रवेशले उनलाई चर्चाको शिखरमा पुर्यायो । भनिन्छ, उनको प्रतिभालाई पहिचान गर्ने क्रिकेटका विश्वहस्तीहरुकै कारण उनलाई यो सफलता पाउन बाटो सहज भएको हो । झण्डै दुई वर्ष पहिला अष्ट्रेलियन क्रिकेटर माइकल क्लार्कसंग संदीपको भेट एउटा खेलको दौरानमा भएको थियो । क्लार्कले उनलाई आफ्नो क्रिकेट एकेडेमीमा तालीमकालागि अष्ट्रलिया बोलाएका थिए ।    दिल्लीका प्रशिक्षक अष्ट्रेलियन रिक्की पोण्टिङले पनि संदीपको प्रतिभालाई चिनेका हुनाले पनि उनलाई दिल्ली आउन उत्साहित गरेका थिए । अनुबन्धित भएरै पनि उनले धेरैपछि मात्र खेलमा डेव्युको मौका पाए । यसले दिल्लीलाई ठूलो घाटा भएको भन्नेहरु पनि छन् । संदीपलाई दिल्लीले ...

                भारतिय प्रधानमंत्री नरेन्द्र मोदी सोमवार अर्थात् बैशाख सात गते बिहान रुसको राजधानी मस्को भन्दा बाहिर सोची शहर तर्फ उडेका छन् । सोची रुसको समूद्रको किनारमा अवस्थित सुन्दर शहर हो । सोचीमा उनले रुसी राष्ट्रपति पुटिनसंग भोलि भेट्ने छन् । यो भेटलाई पनि अनौपचारिक शिखर सम्मेलनको संज्ञा दिईने छ । पुरानो सम्बन्ध रहेका यी दुई देशका प्रमुख नेताहरु बीचको भेट निश्चय नै महत्वपूर्ण छ । यो भेटको तरतम्य मिलाउन अप्रेलमा भारतीय रक्षामंत्री निर्मला सितारमन र मईमा भारतीय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभल मस्को पुगेका थिए । मोदी र पुटिनबीच बद्लिंदो अन्तरराष्ट्रिय सन्दर्भमा वातचित हुने छ । यसबाहेक भारतीय प्रतिरक्षा प्रणालीलाई विकसित गर्ने बारे दुई नेताबीच कुराकानी हुने बताईएको छ ।     मोदीले अघिल्लो महिना बेईजिङ भन्दा बाहिर युवान शहरमा चिनिया राष्ट्रपति सी जिम्पिङसंग यसैगरी अनौपचारिक भेट गरेका थिए जसलाई शिखर सम्मेलनको संज्ञा दिइएको थियो । मुद्दाहरु फरक भएपनि यसपटको उनको रुस भ्रमण र पुटिनसंगको भेटको तौर तरीका मिल्दोजुल्दो देखिन्छ । उनको ...

                                                                                                                                                                                                                                                                                भारतको कर्नाटक राज्यमा   ...

  नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको गठनले नेपालमा एउटा  नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको गठनले नेपालमा एउटा बलियो र शक्तिशाली सरकार दिएको छ । यस प्रकृतिको सरकार पाउन नेपाल र नेपालीहरुले झण्डै छ दशक पर्खनुपरेको छ    यस बिचमा बनेका लगभग सबै सरकारहरु अस्थिर भएका हुनाले भागबण्डा र मोलतोलको प्रचलन भयो । सरकारमा नै यस्तो चलन चलेपछि समग्र देशलाई नै यो संस्कृतिले विकृत पा¥यो । यो संस्कृतिले निरंकुश भनिएको पंचायती शासनका गंभिर घातहरु पनि विर्संन पर्ने अवस्था भयो । यसरी दलहरु नै यो संस्कृतिका मुख्य मतियार बने । ठेक्कापट्टामा कमिशनको चक्कर चल्यो । बढी पैसा दलहरुलाई दिनेलाई सांसद र राजदूत बनाईयो । पदहरु समेत पैसामा किनबेच भए । राजनीति नै जनताका भरमा भन्दा गुण्डाहरुका भरमा चल्न थाले । मिल्ने नमिल्ने सबै जनअसंतोषहरुलाई एकै समयमा आन्दोलनमा अनुवाद गर्न थालियो । यो समाधान एकै पटक गर्न कुनै महाशक्तिकालागि पनि संभव थिएन । नेपाल जस्तो मुलुककालागि संभव हुने कुरै भएन । क्रान्तिका नाममा भएका परिवर्तनहरु पनि यस्ता विकृति रोक्न सफल भएनन् बरु दिशाहीन र अराजक भए । समाजलाई जाति ,धर्म क्षेत्रका...

बहुप्रतिक्षित नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी एमाले र माओवादी केन्द्र बीच यहि जेष्ट ३ गते काठमाण्डौ स्थित राष्ट्रिय सभागृहमा आयोजित एक कार्यक्रममा एकताको घोषण भएको छ । एकिकरणबाट नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी नामको नयांं र ठूलो पार्टी गठन भएको छ । निरन्तरतामा रहेका नेपालका दुई ठूला पार्टीहरुको एकिकरणबाट बनेको यो पार्टीलाई पुरानै पनि भनिएको छ । यो एकताले नेपाली राजनीतिलाई नै प्रभावित गर्ने छ । विश्वमा पनि विषेश गरेर संसदीय प्रणालीमा आएका कम्यूनिष्ट पार्टीहरुको कमजोर प्रदर्शनलाई उत्साहित गर्ने विष्लेषण गरिएको । कम्युनिष्टहरु बीचमा प्रायजसो एकअर्काबीच भाईचाराको सम्बन्ध राख्ने भन्दा तिक्ततापूर्ण सम्बन्ध रहेको देखिंदै आएको छ । पार्टीभित्र  अन्तरविरोध हुने बित्तिकै विभाजन भएका कैयन घटनाहरु छन् । यस सवालमा उनिहरु बद्नाम नै छन् । त्यसैले यो पार्टीको दिगोपन बारे आशंका नगर्न पर्ने स्थिती भने देखिंदैन । वि.सं. २००६ सालमा स्वर्गीय पुष्पलाल श्रेष्टको नेतृत्वमा गठन भएको नेपाल कम्ूयनिष्ट पार्टी उनान्सत्तरी वर्षपछि विभिन्न भंगालाहरुमा फूट्दै र जुट्दै उहि नाममा आईपुगेको हो । यस बाहेक अहिले पनि आधा ...

  या तायात क्षेत्रको सेण्डिकेट हटाउन सरकारले गरेको पहल बारे धेरै जसोले प्रसंसा गरेको देखिन्छ । यसले पार्ने सकारात्मक र नकारात्मक असरहरु बारे ख्यालै नगरी मिडियाहरुले समाचार सम्प्रेसण गरेको देखिन्छ । सरकारले पनि यस क्षेत्रमा रहेको सानो पूजीलाई संम्रक्षण गरेर सवारी साधन संचालन गरिरहेका समितिहरुलाई कंपनी ऐन अनुशार जान दवाब दिंदै समितीका बैंक खाताहरु रोक्क गर्ने कार्य गरेको छ । यसले समितिले बहन गर्दै आएको आर्थिक दायित्वमा समेंत नकारात्मक असर परिरहेको छ । सवारी साधन अध्यावधि चलिरहेकै छन् । त्यसको संचालनका लागि अफिस व्यवस्थापन र कर्मचारीहरुको तलब जस्ता सामान्य खर्चहरुमा समेत असर परिरहेको छ । चलिआएको समितिको व्यवस्थापनमा वर्षौदेखि काम गरिआएका कर्मचारीहरुलाई कर्मचारी नियमावलीले दिएको प्रावधानका आधारमा अवकास लिन पाउने कुराप्रति पनि सबैतिर उदासिनता देखिएको छ । हाल रहेका समितिहरुले पनि भोलिका दिनमा वहालवाला कर्मचारिहरुको सेवालाई निरन्तरता दिने ग्यारण्टि गर्ने स्थिती नरहेको अवस्थामा अब के गर्ने भन्नेवारे संबन्धित पक्षले सोच्न पर्ने बेला भएको छ ।            ...

                   Eff/tLo k|wfgd+qL df]bL lk5n] s'5 dfx ;] ax't xL Jo:t /xg] nu] x}+ . j};] tf] ef/t d]+ ceL eL pgsL nf]slk|otf sf u|fkm Otgf gLr] gxL+ ptf/f x} ls sf]O{ b';/f lzs:t b] ;s] . ;Qf d]+ cfo] eL rf/ ;fn lat r's] x}+ . cun] ;fn nf]s;ef r'gfjf]+ sf xf]gf x} . p; clUgk/LIff s] lno] lno] eL ;s[otf a9gf c:jefljs gxL+ x} .      lk5nLaf/ r'gfj d]+ pGxf]+g] ljsf; s] d'2] sf] hf]/bf/ ?kd]+ p7fof yf hf] pgsL r'gfjL ;kmntfsf k|d'v sf/0f agf .  s6\6/ lxGb'jfbL /fli6«o :jo+ ;]js ;+u7g sL /fhgLlts kf6L{ jLh]kL s] g]tf s] ?kd]+ pgs] kl/ro s] jfjh'b eL pgsL kf6L{ sf] ha/b:t ax'dt ldnf . x/t/x ;] ljljwtfcf]+ ;] e/f ef/t h};] ljzfn b]z d]+  s6\6/tf h+rtf gxL+ nutf k/Gt' df]bL g] lk5n] r'gfj d+] ox ;+ej lsof . ljin]zsf] sf dfggf yf ls eujfwf/L df]bL sL lht g] /fhgLlt d]+ hflt wd{ cf}/ s'ga] sL kf/Dkl/s bLjf/f]+ sf] tf]8 lbof .      lat] rf/;fnf]+ d] +hgtf df]bL cf}/ pgsL kf6L{ sf] s'...

मोदीले बिगतमा नेपालमाथि गरेको नाकाबन्दीमाथि केही सकारात्मक कुरा बोलुन् भन्ने धेरै मानिसहरुको चाहना थियो । यस्तो गरिएको भए नाकाबन्दी हामीले गरेका हौं भनेर दवा गर्दै आएका मधेशी राजनीतिक दलहरुको गुनासो रहन सक्ने भएकोले मोदीले त्यसो नगरेको बुझिन्छ ।  नाकाबन्दीको प्रतिवादको यश पाएका प्रधानमंत्री ओलीको मोदीले गरेको प्रसंसा, असहमति राखिएको नेपालको संविधानका आधारमा भएका चुनावहरुप्रति मोदीले गरेको प्रसंसा र प्रदेशहरुको गठन जस्ता कुराहरुले नाकाबन्दीप्रति आत्मालोचनाका रुपमा अथ्र्याउन पनि सकिन्छ । मधेशका मुख्यमंत्रीले सार्वजनिक मंचबाट नै आफुहरुमाथि विभेद भएको कुरा मोदीका अगाडि नै राखेका छन् । यसले उनिहरुको दिल्लीसंग अझै आशा मारिसकेका छैनन् भन्ने बुझिन्छ ।   पछिल्ला दिनहरुमा नेपालले भारतसंग नयां कुराको आशा भन्दा पुराना प्रतिबद्धताहरुको कार्यान्वयनमा जोड दिएको देखिन्छ । यसले प्रतिबद्धताहरु थाति राखेर नेपालमा गरिदिने भनिएका योजनाहरु ओगट्ने तर काम नगर्ने नीति अंगाल्दै आएको भारतमाथि पनि एकखालको दवाव परेको जस्तो देखिन्छ । नया कुराहरुमा कनेटिविटी  भारतीय प्रधानमंत्री आफ्नो दु...

               भारतीय प्रधानमंत्री नरेन्द्र मोदी और नेपाली प्रधानमंत्री खड्गप्रसाद ओली का मिथिला नगरी जनकपुर में मिलना कई ओर संकेत करता है । उसपर भी मोदी बिहार से सीधा नेपाल के तराई में स्थित जनकपुरधाम पर हैलिकोप्टर से उतरेंगे ।  जनकपुर, पौराणिक कथन के अनुशार सीता का जन्मस्थल है । इसिलिए हिन्दुओं का प्रसिद्ध तीर्थस्थल भी है । मोदी का जनकपुर ही नहीं उत्तर में चीन की सिमा के पास नेपाल में अवस्थित हिन्दुओं का एक और तीर्थस्थल मुक्तिनाथ का दर्शन भी करना एक हिन्दु होने के नाते अस्वभाविक नहीं है । परन्तु ईशारा यही पर खत्म नहीं हो जाता । ओली और मोदीका मधेश कनेक्शन अपनी ही तरह का है । ओली को भले ही चुनाव में भारी सफता मिली है परन्तु मधेश प्रदेश में कडी शिकस्त मिली । वे मधेश आन्दोलन के दौरान मधेश के प्रति बहुत अनुदार रहे । इसके कारण भी उनकी लोकप्रियता का ग्राफ वहां काफी नीचे है । तकरीबन तीनसाल पहले मोदी मधेश आन्दोलन के पक्ष में हो गये थे तब भारत नेपाल संबन्धों में काफी उल्झने पैदा हो गयी थी और भारत ने नेपाल पर पांच माह तक नाकाबन्दी कर दी थी...

       A backward Himalayan country Nepal is facing the high risk of different types of fundamentalism since last few decades. Till the struggle against the monarchy, the demarcation line was drowned between ruler monarchy. Most of the people participate movement against monarchy from a single platform.  As a backward country, there were different types of inconsistencies and socio-contradictions within the society due to the irresponsible regime. During the Maoist insurgency, All of the contradictions were fuelled to bring surface. The political leadership did not manage rightly the issue. In this gloomy space fundamentalism and some interest elements from outside also found the playground inside Nepal.     Nepali society is dividing into various bits on the basis of tribe, caste and religion and others. Each share is provoking by the sensation of fundamental elements. After the downfall of the monarchy,...

             १ यो एक प्रेम अनुभूत भएको एक पटकको स्मरण ब्यक्त गर्दै छू। गर्मी यामको एक सांझ ब्रम्हपुत्र नदीको देब्रे किनारमा बसेर पानीको बहाव हेर्दै झोक्राएर बसिरहेको थिएं । संभवत यसो गर्दै म आफ्नै जीवनको गति खोजिरहेको थिएं । सांझपखको शीतलता खोज्दै वा दिनभरको व्यस्तताबाट उम्केर मन बहलाउन गुवाहाटीको पानबजार, फेन्सीबजार तिरबाट मानिसहरुको नदी किनारमा आउने क्रम बढ्दै थियो । हरेक मानिसको टा उकोमा लाङखुट्रटेको झुण्ड उडिरहेको देखिन्थ्यो । मसंग आज मंगलदोईतिरबाट यहां आएर काम गर्दै पढ्दै गरेको मुकुल कलिता थियो । उसंग मेरो हिजो मात्रै यही किनारमा चिनजान भएको थियो । आज मुकुल अलिबढी चिन्तित थियो । उ नदीको पानीमा आफ्ना दुवै खुट्टाका पाईतालाहरु डुबाएर नदीको उत्तर गुवहाटीतिर बल्न थालेका बत्तीहरु नियाली रहेको थियो । मैले उसलाई नजिकै गएर हेरें । उ रोईरहेको थियो । मैले कारण सोधेपछि उ उठ्यो र भन्यो, मसंग प्रेम गरेकी केटीले अर्कै केटासंग बिहे गरी । उसले दुवै आंखा हातले पुछ्दै भन्यो, अब म गुवाहाटी बस्दिन । यति भनेर उ हिंड्यो । यो नव परिचित साथीप्रति म दुख...

                Global warming is a serious problem for our time. My home city Pokhara of Nepal is situated nearby the Himalaya. Himalaya used to fill with snow when we play on the playgrounds in our childhood days. We were very happy for the white shine of mountains to the north side from our location. Our elder generation used to worship those mountains as the Kailash, the home of Lord Siva. The density of city was very low. Really we felt the bitter cold in those days. The rain used to fall routinely in seasons. Peasants were very happy for their resultful harvest.     The scenario is vastly changed in past forty years. The Himalaya has lost the shine because of high melting rate. Blackness is coming in the leu of white shine. The water storage capacity is decreasing in Himalaya. The rainfall is also unscheduled. The water cycle of this region is going imbalanced. Records of temperature are...

भारतीय प्रधानमंत्री नरेन्द्र मोदी नेपाल आउने मिती नजिकिंदै जांदा विभिन्न कोणहरुबाट नेपालमा विरोधका स्वरहरु सुनिन थालेका छन् । विगतमा भारतसंग नेपाल र नेपालीहरुका नमिठा अनुभवहरु छन् । यसको अर्थ यो किमार्थ होईन कि भारतसंग सुखद र सहयोगी साथ नेपालले पाएको छैन । यसर्थ नेपाल र नेपालीले आवेगात्मक पूर्वाग्रह राख्नु उचित हुदैन भनेर बुझ्नु उपयुक्त हुनेछ । नेपालीहरुले भारतलाई उत्तेजित अनयासै पार्ने अशिष्ट कार्य गर्न हुंदैन । भारतले  नेपालमाथि जेसुकै गरेपनि नबोलीकन सहनु पर्छ भन्ने खाटी राष्ट्रवादीहरुको संख्या पनि नेपालमा छ । यो परम्परावादी सोचले नेपालको अस्तित्वमा नै आंच आउने छ भन्ने सत्यताको अनुभूति हुन जरुरी छ । भारतलाई निरपेक्ष गाली गरेर मात्रै नेपाली राष्ट्रवाद प्रमाणित हुन्छ भन्ने सोच पनि गलत नै हो । नेपालका हितमा निर्धक्क, शिष्ट र कुटनीतिक अडान राखेर नेपाल र नेपालीको सिर ऊचो राख्न सकिन्छ भन्ने कुराको हेक्क राख्न जरुरी छ । नेपालमा भारत विरोधी मनोभावनाको खेती गर्न सबैभन्दा धेरै हात भारतको नेपालप्रतिको गलत नीतिको रहेको छ । यो कुराको अनुभव भारतले पनि गर्नुको विकल्प छैन । नेपालीहरुले...

      भारतीय प्रधानमंत्री नरेन्द्र मोदी नेपाली प्रधानमंत्री केपी ओलीको निमन्त्रणामा नेपालको औपचारिक भ्रमणमा आउन लागेका छन् । उनि संसारकै केही शक्तिशाली देशहरु मध्येको एक भारतको बलिष्ट प्रधानमंत्री हुन् । त्यसैले उनको महत्व अमरिका, चीन र जापान जस्ता देशहरुले समेत बुझेका छन् । त्यसैले उनको भ्रमण भारतको निकट छिमेकी र भनौं भारत आश्रित नेपालका निम्ति कम महत्वको हुने कुरै भएन । विगतका केही नमिठा अनुभवहरुले गर्दा अब भारतमा मात्रै आश्रित रहंनु हुदैन भनेर सोच्ने पक्षको नेपालमा जनमत यतिबेला ठूलो छ । यो सोचप्रति भारत सन्तुष्ट छैन । मोदी नेपाल आऊंने दिन नजिकिदै जांदा सिमानामा अप्रिय घटनाका खबरहरु आईरहेका छन् । सिमानामा नेपालीहरुप्रति भारतीय सिमारक्षकहरुले दुव्र्यवहार तराई मधेशमा नै हुने गरेको छ । त्यहां नेपालीहरु मारिएका उदाहरणहरु समेत छन् । भारतद्वारा बनाईएका संरचनाहरुले नेपालको हज्जारौ बिघा जमिन डुब्दा कयौं नेपाली परिवारको उठीवास भएको पनि तराई मधेशमा नै हो । यस्ता कृयाकलाप नरोकिएसम्म यहांको राजनीति भित्रको एउटा वर्गले भारतको जयजयकार गरे पनि आम जनतामा भारतप्रति सद्भावको व...